10 april 1921: Onthulling monument voor gesneuvelde voetballers van Cercle Sportif
 |
| Foto: Stadsarchief Brugge –
verzameling Brusselle-Traen |
Honderd jaar geleden, op 10 april 1921 werd aan het
toenmalige voetbalveld van Cercle Sportif (Cercle Brugge) te
Sint-Andries Brugge een monument ingehuldigd ter nagedachtenis van
adjudant-vlieger en mitrailleur Dominique Baes en twintig andere leden van
de vereniging die sneuvelden tijdens WO1.
 |
| © Google Earth |
Honderd jaar later is het monument er nog altijd, het kreeg een plaatsje aan het Jan Breydelstadion in Sint-Andries. Alleen, toen ik het
probeerde te vinden met Google Earth vond ik het wat achteloos terug
achter één of ander fastfood kraampje dichtbij de Cercle fanshop. Het
monument is misschien wat op de achtergrond verdwenen en voor velen onder ons is Wereldoorlog 1 een ver-van-mijn-bed show. Toch hoop ik dat er nu en dan nog eens stil gestaan wordt bij de impact en het leed dat een dergelijke oorlog teweeg kan brengen. Daarom breng ik hieronder het verhaal van Dominique Baes wiens naam
helemaal bovenaan de namenlijst op het monument staat:
 |
| © Nico Dewaele |
Dominique
Baes werd op 3 februari 1893 in Brugge geboren en begon op zijn veertiende te
voetballen bij Cercle Brugge. Hij was een polyvalent sportman die
naast het voetbal ook uitblonk in roeien, schermen en turnen. In 1911
debuteerde hij in het eerste elftal van Cercle. In datzelfde jaar meldde hij
zich als beroepsvrijwilliger en ook bij de nationale militaire voetbalploeg werd
'Piet', zoals men Baes ook wel eens noemde, een vaste waarde. Zijn echte
doorbraak kwam er in het daarop volgende seizoen 1911-1912. Als rechtsachter
scoorde hij zelfs 11 goals in 22 wedstrijden. Vooral op hoekschoppen was de
boomlange Baes erg doelgericht en het hoeft dan ook niet gezegd dat hij bij het
ontbreken van enkele titularissen ook soms als aanvaller in actie kwam. Dat
seizoen werd Baes zelfs al geselecteerd voor de nationale ploeg en mocht hij
debuteren tegen Frankrijk. Het bleef echter bij die éne interland. Toch
verrassend, en ook weer niet, want Brussel lag voor die tijd natuurlijk
ver van Brugge...
Bij
het uitbreken van Wereldoorlog 1 werd (de ondertussen tot adjudant opgeklommen) Baes samen met zijn broers Omer en Louis opgeroepen om te gaan strijden aan
de IJzervlakte. Al vroeg in de oorlog werd aan het front een soort van
nationale afvaardiging gevormd met de beste voetballers onder de strijdende
Belgische soldaten. De ploeg kreeg de naam Front Wanderers: 'zij die langs het front zwerven'. ‘Piet’ was natuurlijk één van de voorvechters
van het eerste uur en speelde o.a. internationale wedstrijden in
Italië, Engeland en Frankrijk.
De Front Wanderers in Italië (1917) - Foto: In Flanders Field Museum In
de zomer van 1918 werden schikkingen getroffen om met de Front Wanderers
opnieuw een meerdaagse rondreis te maken in Engeland. Helaas sloeg in de nacht van 24 op 25 augustus 1918, enkele maanden voor
de bevrijding, het noodlot keihard toe. Het officieel rapport had het over een
Duits scherpschutter die Dominique in de buurt van het “Wieltje” (tussen
Sint-Jan en Sint-Juliaan) te grazen nam. Hij kreeg een kogel in de rechterbil toen hij op weg was naar Gijverinkhove, waar een
laatste training van de Front Wanderers zou doorgaan voor ze naar Engeland
vertrokken. Baes werd eerst nog
overgebracht naar het militair hospitaal in Beveren aan
de IJzer, waar hij de dag daarop om 18h00 overleed.
In zijn boek 'Voetbalanecdoten' getuigt Front Wanderer en icoon van Club Brugge Hector 'Torten' Goetinck hoe hij de dood van zijn beste vriend 'Piet' Baes van dichtbij meemaakte: “We
stonden klaar voor de oefenwedstrijd tegen het derde Linieregiment, toen zijn
broer Kamiel met de fiets aangereden kwam en zei dat ‘Piet’ in het hospitaal te
Beveren lag. Ik reed er dadelijk heen en toen ik in de barak kwam, deed de
ziekenverzorgster me teken dat hij niet mocht spreken. De kogel had zijn dikke
darm op acht plaatsen doorboord. Hij had een verlof van een maand op zak,
gezien zijn verloofde uit Brugge langs Nederland in Engeland geraakt was. ‘Piet’ moest haar zien want hij ging met haar in het huwelijksbootje
treden. Haar
portret lag op zijn nachttafel, hij bekeek me toch zo droevig en betekenisvol
in de ogen en dan naar dit portret. Ik drukte hem eens stevig in de hand en moest
weg. ’s Anderendaags werd ik bij mijn commandant geroepen, die mij zei dat men
uit Beveren getelefoneerd had en dat ik zo vlug mogelijk moest gaan omdat Baes
me iets te zeggen had. Toen ik er aankwam was het te laat. Hij lag al in het
dodenhuisje en ik had nog juist de tijd om de zevenentwintigjarige kerel te
helpen kisten. Zelfs de grafdelver, die er iedere dag dozijnen kistte, was er
door aangedaan. De dag nadien waren we met de meeste Front Wanderers verenigd aan
zijn graf te Beveren. ‘Piet’ Baes was een joviale, oprechte sportmakker, steeds
welgezind en een goed soldaat die als adjudant steeds het voorbeeld gaf aan zijn
soldaten. Daags na zijn begrafenis vertrokken we op tournee naar Engeland, maar
wij misten hem enorm!”
 |
Links: 'Voetbalanecdoten' van Hector Goetinck
Rechts: De Front Wanderers met onderaan links Hector Goetinck,
op de rij erachter Dominique Baes met de hand op de schouder van
zijn vriend. |
Op 10 april 1921 werd ter nagedachtenis aan Dominique Baes en de andere
gesneuvelde voetballers van Cercle Brugge door de Front Wanderers een wedstrijd
gespeeld tegen Cercle Brugge. Op deze gedenkdag werd ook het hierboven besproken
monument ingehuldigd.
triest detail: Gedurende de
plechtigheid vloog een vliegtuig van het 6de smaldeel uit Evere over het
voetbalplein. De opdracht was dat twee vrienden van Baes een tuil bloemen uit
het vliegtuig zouden gooien. Dat gebeurde ook, maar plots dook de DH-4 loodrecht naar beneden, smakte
tegen de grond en vatte vuur. De beide inzittenden waren op slag dood.
 |
Berichtgeving van het ongeval in Le Patriote Illuistré
van 24 april 1921 (krantenpagina uit eigen verzameling) |
Op 19 januari 1929 werd het stoffelijk overschot van Dominique Baes herbegraven in Sint-Andries Brugge. Baes was uit groenzwart oogpunt de voornaamste gesneuvelde speler uit de Eerste Wereldoorlog. Een groot voetbaltalent én mens ging zo verloren.
 |
Het bidprentje van Dominique Baes (dank aan de heer Dirk Claerhout
uit Beveren aan de IJzer voor het ter beschikking stellen van de scan) |
